Wat is spirituele zorg?

De term spirituele zorg verwijst naar de spirituele, existentiële of zingevingsdimensie van de zorg.

In de internationale literatuur rondom geestelijke zorg worden regelmatig de Engelse begrippen ‘spiritual’ en ‘spirituality’ gebruikt, die zich in het Nederlands laten vertalen als spiritueel en spiritualiteit. Deze begrippen roepen bij sommigen herkenning, maar bij anderen juist weerstand op. Vaak wordt daarom gekozen voor andere termen als zingeving of levensbeschouwing.

Toch raken de begrippen spiritualiteit en spirituele zorg steeds meer ingeburgerd. Zo wordt er in de definitie van palliatieve zorg van de Wereldgezondheidsorganisatie gewezen op problemen van spirituele aard. (Zie hiervoor de informatie over palliatieve geestelijke zorg op deze website.)

Ook het Integraal Kankercentrum Nederland gebruikt de term spirituele zorg. In hun Landelijke richtlijn spirituele zorg onderkennen zij dat het begrip herkenning, vragen en weerstand op kan roepen. Toch hanteren zij deze terminologie om aan te sluiten bij de internationale literatuur.

Zij hanteren de volgende definitie van spiritualiteit, die duidelijk maakt dat het een breed begrip is en laat zien dat iemands spirituele opvattingen van invloed kunnen zijn op alle levensgebieden :

“Spiritualiteit is ‘het levensbeschouwelijk functioneren van de mens, waartoe ook de vragen van zinervaring en zingeving gerekend worden’. Het gaat bij spiritualiteit om alle mogelijke – van godsdienstige tot alledaagse – bronnen van inspiratie. Voor sommige mensen ligt het accent hierbij op het gevoelsleven (bijv. bidden, genieten van de natuur, literatuur, muziek, kunst) of activiteiten (mediteren, rituelen voltrekken of zich inzetten voor een goede zaak), anderen beleven het meer intellectueel (contemplatie, studie). Spiritualiteit heeft invloed op het hele bestaan, is dynamisch, en heeft meer te maken met de bron van een levenshouding dan met een af te bakenen levensgebied.”*

* IKNL Spirituele zorg, landelijke richtlijn, Versie: 1.0, 2010